Chiều 14/3, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát đi thông cáo điều chỉnh giảm 1% đối với một số loại lãi suất điều hành và giảm 0,5 % lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế quy định tại Thông tư số 39/2016/TT-NHNN.
Ngay sau thông cáo của Ngân hàng Nhà nước, sáng 15/3, nhóm 4 ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước là VietinBank, Vietcombank, BIDV và Agribank đã đồng loạt giảm 0,2% kỳ hạn 12 tháng xuống còn 7,2% so với mức niêm yết tuần trước. Đây là mức lãi suất huy động thấp nhất thị trường có cùng kỳ hạn ở các ngân hàng thương mại cổ phần khác.
Trao đổi với PV, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia nhận định, giảm lãi suất là một động thái chính sách tương đối mạnh dạn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong bối cảnh áp lực lạm phát còn cao cũng như trong bối cảnh đa số các ngân hàng trung ương trên thế giới vẫn đang tăng lãi suất, kinh tế thế giới có nhiều khó khăn, đặc biệt sau khi 3 ngân hàng sụp đổ tại Mỹ...
Tuy nhiên, ông Lực cho rằng, việc giảm lãi suất này là có cơ sở, thứ nhất là là để thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết 31, trong đó có nêu rõ là hệ thống ngân hàng cần tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất cho vay. Thứ hai là áp lực lạm phát lạm phát của Việt Nam vẫn còn ở mức cao nhưng đã bắt đầu giảm nhiệt từ tháng 2. Cơ sở thứ ba là thanh khoản trong hệ thống ngân hàng đã tốt lên trong thời gian qua và các tổ chức tín dụng đã chủ động giảm mặt bằng lãi suất tiết kiệm, lãi suất cho vay.
“Động thái điều chỉnh giảm lãi suất lần này là phù hợp với diễn biến của thị trường”, TS. Lực đánh giá.
Cũng theo ông Lực, việc điều chỉnh giảm lãi suất điều hành lần này đã đưa ra tín hiệu đảo chiều chính sách của Chính phủ, cũng như của Ngân hàng Nhà nước từ chính sách tài chính tiền tệ thắt chặt chuyển sang dần nới lỏng chính sách tiền tệ. Theo đó, sẽ góp phần hỗ trợ giảm dần mặt bằng lãi suất, giá cả đầu vào và đầu ra.
“Điều chỉnh giảm lãi suất điều hành sẽ hỗ trợ giảm áp lực tài chính, áp lực lãi suất đối với doanh nghiệp, đối với người dân, nhất là những người đi vay, đặc biệt là vay ngắn hạn. Việc đưa ra tín hiệu hạ lãi suất cũng sẽ giúp cho tăng niềm tin, tăng kỳ vọng thời gian tới lãi suất có thể sẽ còn tiếp tục giảm. Qua đó, nhà đầu tư, doanh nghiệp, người dân sẵn sàng “xuống tiền” đầu tư, sản xuất kinh doanh, tiêu dùng nhiều hơn, qua đó, góp phần hỗ trợ phục hồi và thúc đẩy phát triển kinh tế trong bối cảnh có nhiều khó khăn”, TS. Cấn Văn Lực phân tích.
Cùng quan điểm, PGS. TS. Phạm Thế Anh, Trưởng bộ môn Kinh tế vĩ mô, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cũng cho rằng, việc điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước là một động thái tốt, hành động đi trước một bước so với dữ liệu lạm phát của tháng 3 ở Việt Nam cũng như kỳ họp sắp tới của Ngân hàng Trung ương Mỹ.
“Có lẽ Ngân hàng Nhà nước đưa ra chính sách dựa trên dự báo lạm phát của Việt Nam sẽ giảm mà không quá quan tâm tới việc FED sẽ tăng bao nhiêu điểm % trong kỳ họp tới, bởi vì mục tiêu trợ giúp cho nền kinh tế quan trọng hơn, đặc biệt trong bối cảnh lạm phát trong nước có dấu hiệu giảm dần”, PGS. TS. Phạm Thế Anh nói.
Trong lần điều chỉnh này, giảm mạnh nhất là lãi suất tái chiết khấu giảm từ 4,5% xuống còn 3,5% và lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước với nhà băng cũng giảm 1% từ 7% xuống còn 6%. PGS. TS. Phạm Thế Anh cho rằng, Ngân hàng Nhà nước đang cố gắng hỗ trợ thị trường tiền tệ bằng cách chiết khấu, tái cấp vốn cho nền kinh tế thông qua nghiệp vụ tái chiết khấu, thị trường mở, thanh toán bù trừ liên ngân hàng với lãi suất rẻ hơn để hỗ trợ vốn cho nền kinh tế, giúp cho mặt bằng lãi suất cho vay trong nền kinh tế giảm xuống. Ngoài ra, một số lĩnh vực ưu tiên cũng được giảm lãi suất cho vay ngắn hạn.
“Lãi suất điều hành giảm sẽ truyền dẫn sang các loại lãi suất khác trong nền kinh tế giảm theo và ngay lập tức lãi suất cho vay của các ngân hàng đối với một số đối tượng doanh nghiệp cũng giảm ngay sau đó, lãi suất cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng sẽ giảm. Lãi suất cho vay trung hạn đối với doanh nghiệp có thể giảm từ mức 13-14% xuống còn 11%, còn lãi suất cho vay ngắn hạn có thể giảm hơn nữa, từ hơn 10% giảm xuống còn hơn 8%”, PGS. TS. Phạm Thế Anh nhận định.
Cũng theo ông Phạm Thế Anh, lãi suất cho vay giảm, điều kiện tiếp cận vốn dễ dàng hơn thì các doanh nghiệp sẽ tìm được nguồn vốn cần thiết cho sản xuất kinh doanh, các thị trường tài sản cũng đỡ căng thẳng hơn so với trước.
“Đây là hành động tương đối là phù hợp. Tôi kỳ vọng trong thời gian tới lạm phát tiếp tục hạ nhiệt, thông điệp chính sách của FED bớt thận trọng hơn thì lãi suất của Việt Nam sẽ tiếp tục giảm để hỗ trợ cho các doanh nghiệp cũng như thị trường”, ông Thế Anh bày tỏ.
Tuy nhiên, TS. Cấn Văn Lực cũng lưu ý, mặc dù điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành nhưng cũng không nên chủ quan với lạm phát bởi áp lực đối với lạm phát vẫn còn khá lớn, đặc biệt trong bối cảnh thị trường tài chính có nhiều biến động. Bên cạnh đó, việc phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ cần phải tốt hơn, hiệu quả hơn nữa để đảm bảo ổn định mặt bằng lãi suất, đồng thời vẫn kiểm soát được lạm phát phù hợp để hỗ trợ thúc đẩy kinh tế vĩ mô cũng như là phục hồi và phát triển kinh tế xã hội.
“Chính phủ cần quyết liệt hơn nữa trong việc chỉ đạo cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đặc biệt đối với các lĩnh vực trọng điểm như: đất đai, bất động sản, xây dựng, đấu thầu… để thực sự hỗ trợ doanh nghiệp vì hiện nay doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, thách thức liên quan đến pháp lý. Đây cũng là một rào cản rất lớn và nếu tháo gỡ được những chuyện như thế này thì mới đảm bảo tính đồng bộ về tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp về môi trường kinh doanh cũng như về mặt bằng lãi suất”, TS. Lực nhấn mạnh.
