Thực trạng này xuất phát từ việc thiếu quỹ đất dành cho các dự án NoXH, đã dẫn đến thiếu các dự án (nguồn cung). Từ đây “mảnh đất” màu mỡ cho đầu nậu tham gia trục lợi từ chính sách thông qua cò đất về NoXH đang nở rộ tràn lan.
Tại Hà Nội, dù gói hỗ trợ tín dụng 120.000 tỷ đồng mới được thông qua, nhiều dự án NoXH còn chưa động thổ, song không khó để gặp những lời mời chào, quảng cáo từ các trang mạng, fanpage, cuộc gọi điện, nhắn tin từ các tầng lớp trung gian: nên đặt cọc giữ chỗ, phí cho chỗ đẹp, căn ở vị trí nào cũng có, nếu chọn chỗ đẹp, phí chênh lệch có thể lên đến 50% tiền gốc.
Cò đất nào cũng khoe mình nhiều “hàng”. Thậm chí khi người mua không đủ điều kiện xét duyệt mua NoXH, cò đất cam đoan sẽ có cách... Khi khách hàng đã tin tưởng xuống tiền, với khoảng hơn 100 triệu đồng tiền cọc, hợp đồng giao dịch với cò đất sẽ núp bóng dưới dạng “tư vấn hồ sơ”.
Tại một dự án NoXH trên địa bàn huyện Thanh Trì (Hà Nội), dù chưa khởi động song việc mời chào của các tầng lớp trung gian đã diễn ra nhộn nhịp suốt cả tháng qua. Theo đó, mức giá chào bán của các căn NoXH tại dự án này 17 triệu đồng/m2, các căn có diện tích từ 40m2, 48m2 và 59m2 với mức giá từ 700 triệu đến 1 tỷ đồng/căn.
Theo một cò đất, để chắc ăn được đủ tiêu chuẩn mua các căn trên, cần phải có “tư vấn hợp đồng”, “đảm bảo giữ chắc chỗ” và “lo mọi thủ tục”. Mức chi phí được cò đưa ra là 200 triệu đồng đối với mỗi căn diện tích 40m2 và 250-300 triệu đồng đối với căn có diện tích 48-59m2.
Bên cạnh đó, cò cũng không quên giới thiệu dịch vụ thuê mua NoXH không cần phải vay ngân hàng. Cụ thể, người mua trả trước 50% giá trị căn hộ, sau đó ký tiếp hợp đồng thuê nhà trong 5 năm với giá thuê nhà do cò đưa ra (mức giá thuê trong 5 năm có thể lên đến 200-300 triệu đồng).
Sau 5 năm “thuê” (cũng là khi NoXH có thể tiến hành mua/bán theo quy định), người mua nhà sẽ được cò ưu tiên bán lại căn chung cư đó, và phải hoàn tất 50% số tiền còn lại, nhưng tính theo mức giá bán của hình thức nhà ở thương mại thời điểm đó.
Như vậy, nếu là căn NoXH 40m2, với giá bán 17 triệu đồng/m2 (tương đương 680 triệu đồng), qua tay cò, giá nhà thực tế đã đẩy lên đến mức 1,1-1,2 tỷ đồng/căn (tương đương từ 27-28 triệu đồng/m2 và bằng với giá chào bán nhà ở thương mại).
Câu hỏi đặt ra: Những khách tìm mua là ai lại sẵn sàng bỏ số tiền chênh lệch tới vài trăm triệu đồng để có cơ hội mua NoXH?
Có rất nhiều dạng người mua, nhưng có thể tạm chia thành 2 nhóm. Một là nhóm các khách hàng trong diện chính sách được mua NoXH, nhưng họ không dám chắc mình có được suất mua. Nhóm thứ 2 là những người không đủ điều kiện mua NoXH, trong đó có cả dạng mua để đầu tư bán lại, và họ tin cò có thể hợp thức hóa được việc mua nhà ở của mình.
Thực tế hiện nay cho thấy, thủ tục về NoXH quá nhiêu khê, phức tạp, người mua không thể nộp hồ sơ để ký hợp đồng mua/bán trực tiếp với Nhà nước, mà đều phải thông qua chủ đầu tư dự án. Điều này có nghĩa chính sách ưu đãi của Nhà nước nhưng lại phó mặc vào tay chủ đầu tư, nên cũng là điều kiện để phát sinh nhiều tiêu cực.
Cuối cùng, người mua chấp nhận tin vào lời cam kết của cò mồi, chấp nhận chi tiền chênh lệch đậm để có suất mua nhà, nhưng khi chi rồi lại bất an, bởi không biết dự án khi nào xong và có thể mua được nhà hay không.
