TPHCM mong muốn con đường đi tốt nhất, ngắn nhất để xây dựng chính quyền đô thị

Sáng 19-9, đồng chí Nguyễn Thành Phong, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND TPHCM và Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn chủ trì hội nghị các bộ ngành, cơ quan trung ương góp ý các Đề án mô hình chính quyền đô thị tại TPHCM.

Hội nghị còn có sự tham dự của đồng chí Lê Thanh Liêm, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP; lãnh đạo các bộ ngành trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng, Đoàn ĐBQH, HĐND TPHCM, lãnh đạo các quận 2, 9, Thủ Đức…

Những đề án ấp ủ nhiều năm

Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong cho biết, Đề án tổ chức mô hình chính quyền đô thị đã được TPHCM ấp ủ từ năm 2007 và được tiếp tục điều chỉnh, bổ sung năm 2013. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, cơ sở pháp lý chưa thật sự vững chắc và đầy đủ nên chưa thể triển khai thực hiện.

Trên cơ sở các quy định hiện hành, đồng thời để thúc đẩy sự phát triển của TPHCM trong giai đoạn mới, TPHCM đã triển khai xây dựng hai đề án. Một là Đề án không tổ chức HĐND quận, phường tại TPHCM (tên cũ là Đề án tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại TPHCM) và Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019-2021 (trong đó bao gồm Đề án thành lập thành phố Thủ Đức).

Về Đề án không tổ chức HĐND quận, phường tại TPHCM, đồng chí Nguyễn Thành Phong cho biết, TPHCM đã có 7 năm thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường (2009-2016), là địa phương có số lượng đơn vị thí điểm nhiều nhất cả nước. Và thực tiễn cho thấy, khi thực hiện thí điểm, việc thực hiện quyền dân chủ của nhân dân vẫn được đảm bảo, trong đó điểm nhấn là đã tinh gọn bộ máy, tiết kiệm ngân sách, khắc phục trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đảm bảo tính thống nhất, xuyên suốt, nâng cao hiệu lực hiệu quả bộ máy hành chính nhà nước.

Đặc biệt, qua quá trình theo dõi, TPHCM nhận thấy khi thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường đã không ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho người dân thành phố. Từ kết quả của quá trình thực hiện thí điểm, có thể sơ bộ đúc kết ra một vấn đề, đó là hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền không phụ thuộc quá nhiều vào việc tổ chức HĐND ở cấp quận, phường.

Cũng theo đồng chí Nguyễn Thành Phong, hiện nay, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về thí điểm tổ chức chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội và thành phố Đà Nẵng. Cùng với đó, Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và đặc biệt là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019 có hiệu lực từ ngày 1-7-2020 đã tạo nền tảng pháp lý vững chắc để thực hiện Đề án không tổ chức HĐND quận, phường tại TPHCM.

Về Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trên địa bàn TPHCM giai đoạn 2019-2021 (trong đó bao gồm Đề án thành lập thành phố Thủ Đức), theo đồng chí Nguyễn Thành Phong là nhằm tổ chức hợp lý đơn vị hành chính các cấp để phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước nói chung và TPHCM nói riêng, qua đó góp phần phát huy hơn nữa nguồn lực nhà nước và xã hội để phát triển kinh tế - xã hội tại từng cấp huyện, cấp xã.  

Trong đó, đơn vị hành chính mới là thành phố Thủ Đức được hình thành trên cơ sở sáp nhập quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức sẽ đóng vai trò trung tâm, triển khai các mô hình ứng dụng khoa học kỹ thuật, thương mại khép kín; liên kết nghiên cứu khoa học kỹ thuật, công nghệ với ứng dụng phát triển sản phẩm thương mại hóa.

Đồng thời, đây còn là “hạt nhân” thúc đẩy kinh tế TPHCM và Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam tăng trưởng bền vững trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư ngày càng phát triển mạnh mẽ. Khu vực này được kỳ vọng góp phần thiết lập chuỗi giá trị gia tăng trên nền tảng công nghệ cao, hạ tầng kỹ thuật và xã hội hiện đại theo chuẩn quốc tế, hỗ trợ tài chính hiệu quả cho doanh nghiệp, là đòn bẩy và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Dự kiến, sau khi thành lập thành phố Thủ Đức sẽ đóng góp khoảng 30% GRDP của TPHCM và chiếm khoảng 7% GDP cả nước.

Đồng chí Nguyễn Thành Phong mong muốn nhận được nhiều góp ý đối với đề án, khuyến nghị cho TPHCM con đường đi tốt nhất và ngắn nhất để thực hiện các đề án gắn với các giải pháp mang tính căn cơ để TPHCM tiếp tục phát triển nhanh và bền vững hơn, đóng góp ngày càng nhiều hơn cho cả nước.

Nhanh, nhưng vẫn phải đảm bảo chất lượng

Đánh giá hai đề án đã được TPHCM chuẩn bị về cơ bản là công phu, kỹ lưỡng, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cũng nhấn mạnh, việc xây dựng đề án nhanh, khẩn trương, nhưng vẫn phải đảm bảo chất lượng và quy trình thủ tục hồ sơ.

Đồng chí Thứ trưởng cũng nêu một số vấn đề mới, hoặc khác với quy định hiện hành cần làm rõ hơn. Cụ thể, thành phố Thủ Đức trên cơ sở sáp nhập 3 quận – về bản chất vẫn là một đơn vị hành chính cấp huyện. Vậy thì thành phố Thủ Đức có tổ chức HĐND không?Việc này cần được thảo luận kỹ để khi triển khai sẽ có sự đồng bộ, thống nhất giữa các cấp đơn vị hành chính với nhau.

Ngoài ra, các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch và thành viên UBND quận, phường do HĐND cùng cấp bầu ra. Nếu không tổ chức HĐND quận, phường nữa thì Chủ tịch UBND TP sẽ bổ nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND quận, còn cấp phường vẫn sẽ do Chủ tịch UBND TP trực tiếp bổ nhiệm, hay phân cấp cho UBND quận bổ nhiệm?

Với đội ngũ công chức ở phường, hiện nay có cơ chế quản lý riêng theo Luật Cán bộ công chức. Khi UBND quận, phường là cơ quan hành chính thuộc UBND TPHCM thì công chức làm việc ở hai cơ quan hành chính này phải đảm bảo nằm trong một khối thống nhất.

Theo Thứ trưởng Trần Anh Tuấn, nếu thực hiện được việc này sẽ là căn cứ tốt để sửa luật Cán bộ công chức, đảm bảo chế độ công vụ thống nhất. “Đề án đưa ra việc này là rất tốt, sẽ cải cách mạnh mẽ trong việc xây dựng chế độ công vụ công chức ở nước ta”, Thứ trưởng Trần Anh Tuấn nhấn mạnh.

Với Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cũng đề nghị thảo luận thêm để tìm phương án bố trí đội ngũ cán bộ công chức ở các đơn vị hành chính mới sau sắp xếp. Chẳng hạn, với người hoạt động không chuyên trách ở tổ dân phố, khu phố - hoạt động mang tính tự nguyện, tự quản, phục vụ cho cộng đồng dân cư tại chỗ, nếu chuyển sang địa bàn khác thì có nên không? 

Theo đồng chí Trần Anh Tuấn, đoàn công tác cơ bản thống nhất với các nội dung đề án, song có những điểm cần luận giải chi tiết hơn, để khi được thông qua sẽ triển khai thuận lợi, không gây xáo trộn nhiều và vẫn đảm bảo được hoạt động của bộ máy từ thành phố đến quận, phường.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết sau hội nghị này sẽ khẩn trương thực hiện các công việc, đảm bảo tiến độ để trình Chính phủ xem xét, báo cáo Quốc hội trong kỳ họp tới. Đồng thời tích cực xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về đề án xây dựng chính quyền đô thị tại TPHCM.