Cảnh báo trước bị phớt lờ
5 tháng trước khi Quỹ Greensill sụp đổ, Credit Suisse đã mời một vị khách đặc biệt đến thuyết trình với các lãnh đạo hàng đầu của họ ở châu Á. Vị khách này được ca ngợi là kiểu doanh nhân táo bạo mà ngân hàng muốn hợp tác kinh doanh: Lex Greensill. Nhưng chỉ trước đó 2 tháng, Quỹ Greensill do Lex Greensill thành lập năm 2011 đã bị các nhà quản lý rủi ro của Credit Suisse châu Á đưa vào “danh sách theo dõi”.
Trong các cuộc phỏng vấn với Financial Times (FT), 6 nhà quản lý hiện tại và trước đây của Credit Suisse cho biết ngân hàng đã giảm nhẹ cảnh báo của các chuyên gia rủi ro để thúc đẩy bán hàng, và những tiếng nói bất đồng đã bị dập tắt. Trung tâm của các cuộc tranh cãi là Lara Warner, Giám đốc rủi ro và tuân thủ của ngân hàng, cho đến khi bà bị sa thải vào ngày 6-4.
Từng là nhà phân tích cổ phiếu của Lehman Brothers, bà Warner gia nhập Credit Suisse vào năm 2002 để phụ trách lĩnh vực truyền hình cáp và viễn thông. Công dân mang hai dòng máu Úc-Mỹ đã trở thành Giám đốc Tài chính của ngân hàng đầu tư này, trước khi được cựu CEO Tidjane Thiam bổ nhiệm làm Giám đốc phụ trách vấn đề tuân thủ và quy định vào năm 2015. Khi Thiam từ chức vì một vụ bê bối gián điệp, người kế nhiệm ông là Thomas Gottstein đã bổ sung việc giám sát rủi ro toàn cầu vào công việc của Warner.
Nhiều nhân viên của Credit Suisse cho biết trong nhiệm kỳ 5 năm của mình, Warner và các giám đốc điều hành khác đã thúc đẩy rủi ro và tuân thủ theo hướng “thương mại hơn”, họ sẵn sàng bỏ qua các nguyên tắc quản lý rủi ro để thúc đẩy bán hàng. Chẳng hạn, vào tháng 10-2020, Warner đã trực tiếp chỉ trích các nhà quản lý rủi ro, những người đã cảnh báo không cho Greensill vay 160 triệu USD trước khi gây quỹ tư nhân. Khoản vay này hiện đã bị vỡ nợ. Warner cũng loại bỏ hơn 20 quản lý cấp cao khỏi bộ phận rủi ro của Credit Suisse. Năm ngoái, Warner thậm chí đã thay đổi các dòng báo cáo. Một số chức năng rủi ro thị trường, trước đây nằm trong một nhóm quản lý rủi ro độc lập, đã được chuyển sang báo cáo cho người đứng đầu bộ phận công nghệ của văn phòng chính.
Bộ máy quan liêu, thiếu kỷ luật
Helman Sitohang, người đứng đầu Credit Suisse tại châu Á, là một nhân vật quan trọng khác trong mối quan hệ với Quỹ Greensill. Vốn là một chủ ngân hàng đầu tư, Sitohang đã thu hút được một số khách hàng sinh lợi nhất của ngân hàng trong khu vực, bao gồm một loạt tài phiệt Indonesia như Peter Sondakh của Rajawali. Ông cũng dẫn dắt mối quan hệ của nhà cho vay với SoftBank, tập đoàn Nhật Bản đứng sau Quỹ Tầm nhìn trị giá 100 tỷ USD, một người ủng hộ quan trọng của Greensill. Chính vì vậy Sitohang đã lên tiếng ủng hộ Greensill trong một cuộc đánh giá vào mùa hè năm 2020, sau khi FT tiết lộ SoftBank đang sử dụng các quỹ tài chính chuỗi cung ứng liên kết với Greensill, đã chuyển hàng trăm triệu USD đến các công ty đang gặp khó khăn mà nó sở hữu.
Nhưng Credit Suisse đã bỏ lỡ nhiều cơ hội để ngăn chặn thảm họa. Vào năm 2016, bộ phận châu Á bắt đầu xây dựng một công cụ để lập bản đồ tình trạng rủi ro của khách hàng. Được gọi là “Risk 360”, công cụ này được đưa vào hoạt động sau khi nhà cho vay phát hiện ra sự tiếp xúc quá lớn với một nhóm doanh nghiệp ở Hồng Kông có liên kết với một cá nhân, được ngụy trang bằng một trang web phức tạp của các tổ chức công ty với mục đích thao túng giá cổ phiếu. Hệ thống đã nhận được các đánh giá sáng giá từ cơ quan quản lý Thụy Sĩ. Nhưng nó bị mắc kẹt trong một “bộ máy quan liêu khổng lồ” đằng sau hàng chục dự án công nghệ khác.
Có rất nhiều lỗ hổng đã lộ rõ trước khi những sai lầm đắt giá của Credit Suisse tại Quỹ Greensill và Archegos xuất hiện. Vào năm 2018, Credit Suisse đã mất khoảng 60 triệu USD sau khi tiếp tục nắm giữ một khối cổ phiếu trong công ty quần áo Canada Goose, bất chấp giá cổ phiếu của công ty này giảm mạnh. Khoảng 1 năm sau, ngân hàng mất khoảng 200 triệu USD khi Malachite Capital, một quỹ đầu cơ ở New York và là một trong những khách hàng môi giới hàng đầu của ngân hàng, bị sụp đổ. “Những tổn thất đó xuất phát từ sự thiếu kỷ luật” - một cựu giám đốc điều hành nói. Một nhà điều hành khác cho biết: “Có sự vô cảm có hệ thống ở tất cả các cấp. Nếu bạn là người đứng đầu quản lý rủi ro và bạn để lỗ 60 triệu USD, rồi sau đó lỗ tiếp 200 triệu USD mà không đặt vấn đề, thì bạn đang làm gì?".
Credit Suisse đang huy động 1,9 tỷ USD vốn từ các nhà đầu tư để xây dựng lại bảng cân đối kế toán của mình sau các cuộc khủng hoảng liên tiếp liên quan đến các quỹ Archegos và Greensill. Nhà cho vay Thụy Sĩ hôm 22-4 cho biết, họ sẽ bán 203 triệu trái phiếu chuyển đổi cho các cổ đông hiện tại để tìm cách nâng tỷ lệ vốn cổ phần phổ thông cấp 1 từ 12,2% lên 13%. Credit Suisse cho biết họ đã bán 97% cổ phần nắm giữ liên quan đến Archegos và dự đoán khoản lỗ thêm 655 triệu USD trong quý II. Ngân hàng cũng cho biết thêm đang giảm quy mô của công ty môi giới chính, vốn là trung tâm sự sụp đổ của Archegos, và cắt giảm tỷ lệ đòn bẩy ngân hàng đầu tư của mình xuống ít nhất 35 tỷ bảng Anh.
| Cuộc khủng hoảng kép đã khiến giá cổ phiếu của Credit Suisse giảm 30% kể từ ngày 1-3. Các giám đốc điều hành của Credit Suisse đã ước tính rằng những khách hàng đầu tư vào quỹ Greensill có thể mất tới 3 tỷ USD sau khi một số công ty nợ tiền cho biết họ không thể hoặc không muốn trả. |
