Bất chấp sự gián đoạn do đại dịch Covid-19 gây ra và mối quan hệ xấu đi với Hoa Kỳ, nền kinh tế của đất nước dường như vẫn tăng trưởng trong năm nay sau khi GDP quý III tăng 4,9%, trở thành nền kinh tế hoạt động tốt nhất trên thế giới trong đại dịch.
Điều này đã giúp thúc đẩy sự lạc quan ở Bắc Kinh rằng nền kinh tế của đất nước sẽ tiếp tục phát triển vượt bậc trong những năm tới.
Tuần này, Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ họp tại Bắc Kinh cho phiên họp toàn thể nhằm thông qua kế hoạch phát triển 5 năm tiếp theo và lộ trình kinh tế đến năm 2035.
Tăng trưởng GDP vẫn là trọng tâm
Tốc độ tăng trưởng 5-6% hiện được nhiều người coi là “tốc độ tăng trưởng tiềm năng” trong giai đoạn này, có nghĩa là con số cao hơn sẽ được coi là “quá nóng” trong khi bất kỳ mức nào thấp hơn sẽ cần được hỗ trợ thêm về chính sách tài khóa và tiền tệ
Viện Khoa học Tài khóa Trung Quốc, trực thuộc Bộ Tài chính, ước tính trong một báo cáo gần đây rằng tăng trưởng cả năm của Trung Quốc vào năm 2020 có thể đạt 2,3-3% trước khi trở lại mức trung bình hàng năm từ 5-6% cho giai đoạn 2021-2025.
Yi Gang, Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, cho biết tuần trước rằng “tốc độ tăng trưởng kinh tế tiềm năng” của đất nước hiện sẽ trở thành một yếu tố quan trọng trong ngân hàng trung ương, mặc dù ông không nói rõ con số này là bao nhiêu.
Nghiên cứu gần đây từ Trường Phát triển Quốc gia của Đại học Bắc Kinh chỉ ra rằng mức tăng trưởng tiềm năng sẽ giảm từ 6,5% hiện tại xuống 2,6% vào năm 2050, với lý do những thách thức như sự thù địch với nước ngoài, dân số già nhanh và lực lượng lao động thu hẹp.
Trong khi đó, một nhóm nghiên cứu do Hu Angang, giáo sư Đại học Thanh Hoa, người tuyên bố rằng Trung Quốc đã vượt Mỹ trở thành quốc gia quyền lực nhất thế giới vào năm 2017, kết luận trong một cuốn sách mới xuất bản rằng tốc độ tăng trưởng tiềm năng của Trung Quốc sẽ đạt gần 6% vào năm 2021-2025 và có thể đặt mục tiêu tăng trưởng hàng năm là 5,5% cho giai đoạn này.
Zhu Baoliang, người đứng đầu bộ phận dự báo của Trung tâm Thông tin Nhà nước, cho biết vào tháng trước rằng Trung Quốc có thể duy trì mức tăng trưởng trung bình hàng năm 5% cho đến năm 2035.
Nhưng ông Zhu nói rằng Trung Quốc phải thực hiện những thay đổi sâu sắc trong hệ thống kinh tế của mình để đạt được điều đó.
“Một nhiệm vụ cốt lõi là điều chỉnh thị trường bị bóp méo thông qua các cải cách như đô thị hóa, đất đai, thị trường vốn, lãi suất và tỷ giá hối đoái,” theo một bài phát biểu được công bố trực tuyến.
Trong 5 năm tới, ông Zhu cho biết mục tiêu hàng năm 5,5% là phù hợp.
Trong khi đó, các nhà nghiên cứu của Morgan Stanley do nhà kinh tế trưởng Robin Xing của Trung Quốc dẫn đầu dự đoán kế hoạch 5 năm tới sẽ đặt mục tiêu tăng trưởng trung bình 5% so với con số hiện tại 6,5%.
Báo cáo cho biết: “Điều này có nghĩa sự thay đổi trọng tâm chính sách sang thúc đẩy cơ cấu tiêu dùng trong nước và các biện pháp mở cửa thị trường hơn nữa”.
Thúc đẩy tự lực và giảm rủi ro tài chính
Phó Chủ tịch Trung Quốc Vương Kỳ Sơn đã có bài phát biểu đầu tiên sau gần một năm vào 24-10, gửi thông điệp rằng Bắc Kinh sẽ tập trung nhiều hơn vào khả năng tự lực kinh tế và rủi ro tài chính trước một cuộc họp quan trọng của ĐCSTQ.
Phát biểu thông qua một liên kết video, ông nói với Hội nghị Thượng đỉnh Bến Thượng Hải năm 2020 rằng đất nước sẽ dựa nhiều hơn vào thị trường trong nước và sự đổi mới để thúc đẩy tăng trưởng ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, thoát khỏi mô hình định hướng xuất khẩu và đầu tư trước đây.
Ông nói: “Động lực lưu thông quốc tế nơi có các thị trường kinh tế và nguồn lực của Trung Quốc đã suy yếu đáng kể trong những năm gần đây, [nhưng] sự đóng góp của nhu cầu trong nước vào tăng trưởng kinh tế ngày càng trở nên mạnh mẽ”.
Ông cho rằng đất nước nên đổi mới và tự lực làm “động lực kinh tế” của mình thay vì dựa vào “thị trường và nguồn lực quốc tế”.
Ông Vương là cánh tay phải của Chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng đã không phát biểu trước công chúng kể từ tháng 12 năm ngoái mặc dù đã tham dự hầu hết các sự kiện nghi lễ cấp cao nhất trong năm nay, bao gồm cả bài phát biểu của ông Tập nhân kỷ niệm 70 năm chiến tranh Triều Tiên vào 23-10.
Phát biểu trước hàng trăm quan chức hiện tại và cựu quan chức, đại diện doanh nghiệp, học giả và nhà ngoại giao nước ngoài, hôm 24-10, ông Vương nói rằng Trung Quốc đã bước vào giai đoạn phát triển chất lượng cao và nền kinh tế “có triển vọng rộng lớn” bất chấp tác động của Covid-19.
Ông Vương đồng thời cảnh báo: “Trung Quốc cũng phải đối mặt với một môi trường bên ngoài ngày càng phức tạp và nghiêm trọng, và vấn đề phát triển không cân bằng và không đầy đủ vẫn còn nổi cộm.”
Ông nói rằng Chính phủ Trung Quốc sẽ thúc đẩy nhiều cải cách và mở cửa hơn nữa để loại bỏ các rào cản cơ cấu và đảm bảo thị trường đóng vai trò quan trọng trong việc phân bổ nguồn lực.
Chi tiêu tiêu dùng, thương mại, sản xuất và đầu tư đều cho thấy sự cải thiện đáng kể nhưng vẫn còn một số vấn đề trong một số lĩnh vực.
Doanh số bán lẻ, một thước đo chính của nhu cầu trong nước, vẫn chưa phục hồi, cho thấy mức giảm 7,2% trong ba quý đầu năm, và đầu tư vào sản xuất và cơ sở hạ tầng vẫn còn yếu.
Năm nay, chính quyền địa phương, doanh nghiệp nhà nước và người dân thường vay nhiều hơn.
Giá nhà tăng cao ở Thâm Quyến đã gây ra một cuộc tranh luận về việc liệu tiền cứu trợ Covid-19 có đang thúc đẩy bong bóng bất động sản và dẫn đến việc chính quyền địa phương đưa ra các quy định chặt chẽ hơn hay không.
Ông Vương cảnh báo rằng công nghệ tài chính mới cũng làm tăng rủi ro tài chính.
Ông nói: “Lý tưởng là quan trọng, nhưng không nên duy tâm. Cần có sự cân bằng tốt giữa khuyến khích đổi mới tài chính, tiếp thêm sinh lực cho thị trường, mở cửa khu vực tài chính và xây dựng năng lực quản lý.”
“Môi trường tài chính và kinh tế toàn cầu đang có những thay đổi mạnh mẽ, chúng tôi sẽ giữ lợi nhuận sau cùng, đồng thời linh hoạt trong việc đối phó với rủi ro và thách thức và mạnh dạn tìm kiếm đổi mới.”
Ông nói thêm: “Trong số các yếu tố an toàn, thanh khoản và lợi nhuận - ba nguyên tắc tài chính - an toàn luôn được đặt lên hàng đầu.”
Ông Vương cũng nói với hội nghị thượng đỉnh rằng Trung Quốc phải làm cho khu vực tài chính hỗ trợ vững chắc các khía cạnh khác của nền kinh tế và “tránh xa con đường quanh co của đầu cơ quá mức, con đường sai trái của bong bóng tài chính tự cường hóa và con đường xấu của các kế hoạch Ponzi”.
Ông cũng cho rằng Trung Quốc phải coi trọng việc đổi mới tài chính và quy định mạnh mẽ hơn.
Bắc Kinh đang cố gắng xua tan những hoài nghi còn tồn tại về môi trường kinh doanh của đất nước, lo ngại về các tranh chấp với Hoa Kỳ và tác động của Covid-19 bằng cách cố gắng thúc đẩy các lĩnh vực như công nghệ tài chính và mở cửa hơn nữa cho đầu tư nước ngoài.
Hội nghị Thượng đỉnh Bến Thượng Hải năm 2020, do Diễn đàn 40 Tài chính Trung Quốc (CF40), chính quyền quận Hoàng Phố và các tổ chức khác đồng tổ chức, cũng được thiết kế để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. Khách mời tại sự kiện kéo dài ba ngày, kết thúc vào Chủ nhật, bao gồm các cựu Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Robert Rubin và Tim Geitner, Chủ tịch Bloomberg Peter Grauer, và phó chủ tịch Goldman Sachs John Waldron.
