To nhưng “vô dụng”?
Surcouf là tàu ngầm tuần dương đầu tiên và duy nhất của Hải quân Pháp được thiết kế đặc biệt để tấn công trên mặt nước, được đóng năm 1927 và đưa vào hoạt động tháng 5-1935. Surcouf là tàu ngầm lớn nhất thế giới với chiều dài 106,68m, lượng choán nước 3.404 tấn khi lặn. Được trang bị 2 động cơ diesel Sulzer 3.800 mã lực khi di chuyển trên mặt nước, và 2 động cơ điện 1.700 mã lực khi di chuyển dưới biển, Surcouf có tầm hoạt động 10.000 hải lý, mang theo thủy thủ đoàn 120 người.
Surcouf được trang bị thủy phi cơ Besson MB.411 với nhiệm vụ trinh sát. Tàu có 10 ống phóng ngư lôi, gồm 6 ống phóng 550 mm và 4 ống phóng 400 mm. Surcouf có 2 pháo hạm cỡ nòng 203mm, có thể khai hỏa trong vòng 3 phút sau khi nổi. Tàu ngầm khổng lồ này có khoang bên trong được thiết kế để nhốt tới 40 tù nhân…
Sau khi được đưa vào hoạt động năm 1935, Surcouf đóng quân tại căn cứ tàu ngầm Brest của Pháp. Trong 4 năm tiếp theo, Surcouf hoạt động ở Đại Tây Dương và Địa Trung Hải. Trong thời gian này, Surcouf đã bộc lộ một số vấn đề nghiêm trọng về thiết kế và an toàn, như cồng kềnh, khó di chuyển khi biển động, động cơ diesel không đáng tin cậy, bị rò rỉ liên tục tại các tháp súng. Nghiêm trọng nhất là nó cần thời gian gấp 4-5 lần các tàu ngầm thông thường để lặn xuống độ sâu bằng kính tiềm vọng. Và vì không có radar, Surcouf rất dễ bị tấn công từ trên không.
Tháng 6-1940 nước Pháp rơi vào tay Đức Quốc xã. Do quân Đồng minh không muốn Đức trưng dụng Surcouf, thủy thủ đoàn được lệnh di chuyển tới cảng Plymouth (Anh). Tuy nhiên, trên đường đi, 1 động cơ trên tàu bị hỏng. Hải quân Anh đưa tối hậu thư, yêu cầu thủy thủ đoàn Pháp tham gia cuộc chiến chống phát xít, nếu không phải đánh chìm tàu hoặc tránh xa cuộc chiến.
Tháng 7-1940, lính Anh lên tàu Surcouf kiểm tra, một vụ ẩu đả nổ ra làm 3 binh sĩ Anh và 1 thủy thủ Pháp thiệt mạng. Sự việc được giải quyết êm thấm, Surcouf được Anh sửa chữa và giao cho lực lượng kháng chiến Pháp. Cuối năm 1941, tàu Surcouf bị máy bay Đức tấn công trên Đại Tây Dương, buộc phải đến cảng Portsmouth (Mỹ) để sửa chữa.
Vụ mất tích bí ẩn của siêu tàu ngầm Surcouf trên Thái Bình Dương trong Thế chiến thứ 2 đến nay vẫn còn là điều bí ẩn, và xác của nó vẫn chưa được tìm thấy hay trục vớt.
Tháng 1-1942, quân kháng chiến Pháp điều tàu ngầm Surcouf đến Tahiti để tham gia chiến dịch chống lại hải quân Nhật ở Thái Bình Dương. Để đến Tahiti, Surcouf phải đi qua khu vực nơi tàu ngầm đột kích U-boat của Đức đang hoạt động.
Vì Surcouf chỉ có 1 động cơ điện hoạt động cần thiết cho động cơ đẩy dưới nước, nên nó buộc phải nổi trên mặt nước, chỉ sử dụng 1 trong 2 chân vịt và bị giới hạn ở tốc độ 10 hải lý/giờ. Chính trong hành trình này, Surcouf đã biết mất không dấu vết.
Những giả thuyết
Điều gì đã xảy ra với chiếc tàu ngầm khét tiếng này? Nhiều giả thuyết đã được đặt ra cho sự biến mất đột ngột của tàu ngầm Surcouf. Một số người cho rằng con tàu bị chìm ở tam giác quỷ Bermuda. Chuẩn đô đốc Paul Auphan, cựu Bộ trưởng Hải quân Pháp, cho rằng Surcouf bị tàu hàng Mỹ đâm chìm ở vùng biển Caribe vì nhiều lý do, bao gồm cả yếu tố chính trị.
Theo đó, Surcouf đã mất tích sau vụ va chạm trên biển với tàu chở hàng Mỹ Thompson Lykes vào đêm ngày 18-2-1942. Theo Quân đội Mỹ, Thompson Lykes đã rời Colon đến Vịnh Guantanamo, Cuba vào chiều hôm đó. Vào lúc 11:28 đêm, người quan sát của tàu báo cáo đã nhìn thấy điểm ánh sáng trắng gần mũi tàu bên phải. Ngay sau đó, ánh sáng dường như tắt lịm phía trước. Và trước khi bánh lái có thể chuyển hoàn toàn sang bên phải, Thompson Lykes đã va phải vật gì đó dưới nước.
Vài giây sau cú va chạm là tiếng nổ lớn và dải lửa ở cả 2 bên mũi tàu buôn. Thuyền trưởng Henry Johnson lao lên cầu và bật đèn điều hướng của con tàu, kích hoạt đèn rọi và đưa con tàu của mình đi vòng qua điểm va chạm để tìm kiếm những người sống sót. Nhưng không có gì ở hiện trường ngoài mùi dầu.
Giả thuyết khác là chiếc tàu ngầm đã bị người Anh hoặc người Mỹ cố tình đánh chìm. Giả thuyết này cho rằng khi Anh tiếp quản Surcouf, trong thủy thủ đoàn của Surcouf có một số thủy thủ của Đức Quốc xã đã xâm nhập tàu ngầm này khi nó ở cảng Plymouth của Anh. Người Anh được cho đã nắm rõ tình hình và đặt 2 quả mìn ở bên ngoài thân tàu Surcouf, sẵn sàng cho phát nổ ở vùng nước sâu.
Một bức thư vẫn chưa giải thích được của Giám đốc FBI J. Edgar Hoover gửi cho Giám đốc Tình báo Hải quân ở Washington, đề ngày 12-3-1942, khẳng định rằng theo một “nguồn tin tuyệt mật”, Surcouf đã bị đánh chìm ngoài khơi đảo Martinique vào ngày 3-3.
Về giả thuyết Surcouf đã bị không quân Mỹ tấn công nhầm, tài liệu lưu trữ của Phi đội oanh tạc cơ hạng nặng số 6 Mỹ cho thấy họ đã đánh chìm một tàu ngầm lớn vào ngày 19-2-1942 ở khu vực gần kênh đào Panama. Vào thời gian đó, không có bất cứ tàu ngầm nào của phát xít Đức hiện diện ở khu vực này. Bản thân Phi đội 6 đóng tại Panama, không xa vị trí Surcouf được cho là mất tích.
Bằng chứng cho giả thuyến này, là vụ việc trên xảy ra 1 ngày sau khi Thompson Lykes va chạm với một con tàu không xác định trên biển, chiếc tàu ngầm bị ném bom, có thể là chiếc Surcouf bị hư hại nặng. Nhưng tại sao nó lại bị máy bay Mỹ ném bom vẫn chưa giải thích được. Surcouf tiếp tục làm dấy lên những đồn đoán cho đến tận hôm nay.
Một tin đồn khác khẳng định Surcouf đã cố gắng đánh ngư lôi tàu sân bay chở quân khổng lồ của quân Đồng minh Queen Mary khi nó rời Boston. Trong câu chuyện khác, người ta kể đã thấy chiếc tàu ngầm đang tiếp nhiên liệu cho một chiếc U-boat của Đức và nhanh chóng bị đánh chìm bởi các tàu ngầm Marlin và Mackerel của Mỹ, hoặc bởi một khí cầu của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển.
Xa hơn nữa, những câu chuyện khác khẳng định Surcouf đã bị lạc trong Tam giác quỷ Bermuda khét tiếng, hoặc bị chìm ở Long Island Sound khi đang chở một lượng lớn vàng của chính phủ Pháp.
---------------------
Kỳ cuối: Mary Celeste - Bí ẩn hoàn hảo
